به نقل از «تسنیم»

کاشی‌های گنبد مسجد گوهرشاد مرمت می‌شود

تاریخ انتشار: ۳۰ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۲۹۵۸۳

پروژه مرمت کاشی‌کاری گنبد مسجد گوهرشاد به همت سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی آغاز شد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد به نقل از آستان‌نیوز، مرمت، احیا و مراقبت از اماکن متبرکه حرم مطهر رضوی، یکی از سیاست‌های کلان و ماموریت‌های آستان قدس رضوی است که سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر اجرای آن را بر عهده دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این ماموریت با ارزیابی فنی و مهندسی اماکن متبرکه و در قالب تعریف پروژه‌های مورد نیاز دنبال و در راستای اجرای آن، حداکثر توان تخصصی در حوزه معماری ایرانی اسلامی به کار گرفته می‌شود. مسجد گوهرشاد از جمله اماکن تاریخی آستان حضرت رضا(ع) است که مرمت و نگهداری از آن همواره به عنوان یکی از مهم ترین پروژه‌های کلیدی سازمان عمران و نگهداری حرم مورد توجه بود و در زمان‌های مختلف به تناسب نیاز فنی اجرایی شده است.

مرمت پوسته کاشی‌کاری گنبد

در اقدام اخیر این سازمان پروژه مرمت پوسته کاشی‌کاری گنبد مسجد تاریخی گوهرشاد را آغاز کرده که با تکمیل آن، جلوه و زیبایی این مسجد بیشتر خواهد شد. آخرین پروژه مرمت گنبد مسجد گوهرشاد حدود 60 سال قبل انجام گرفته که طی آن، سازه گنبد به طور کامل بازسازی شد و پوسته کاشی جدید روی آن قرار گرفت.

دلایل ضرورت مرمت

اکنون با توجه به بروز انفصال لایه کاشی‌کاری از بدنه گنبد در بخش‌هایی از آن، ترمیم و حفظ این بخش از کاشی‌ها و برقراری اتصال بهینه با بدنه گنبد در دستور کار قرار گرفته است. به همت سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی، سال گذشته و در فاز نخست اقدام به مرمت کاشی‌کاری ساقه گنبد و کتیبه معرق آن شد که قسمت‌های محدودی از کاشی ها تعویض و غالب کاشی ها نگهداری و تثبیت شد.

در سال جاری نیز اقدامات مرمتی کاشیکاری گنبد شروع شده است که در حال حاضر آزمایش تزریق ملات برای اتصال بهینه لایه کاشی‌های منفصل به بدنه گنبد آغاز شده و بعد از آن عملیات پاکسازی جرم و آلودگی از سطوح کاشی صورت خواهد گرفت.

همچنین بخش محدودی از کاشی‌های روی پوسته گنبد به دلیل تاثیر عوامل جوی به مرور زمان فرسوده و لایه لعاب آنها از دست رفته است که نیاز به تعویض دارند و برای تعویض آنها تلاش می‌شود کاشی‌هایی با همان جنس بدنه و لعاب ساخته و آماده جایگزینی شوند.

حضور چهره‌های برجسته ملی در تیم نظارت

به دلیل حساسیت مرمت این اثر تاریخی، کارگروهی متشکل از متخصصان پیشکسوت میراث فرهنگی کشور همچون دکتر مهدی حجت، دکتر محمد مرادی، دکتر اکبر زرگر، دکتر محسن طبسی و دکتر لباف خانیکی بر مسیر اجرایی و نیز مداخلات فنی نظارت دارند. همچنین در مسیر اتخاذ تصمیمات فنی، آزمایش‌ها و بررسی‌های لازم برای اخذ مناسب‌ترین تصمیم و استفاده از بهترین مصالح برای مرمت صورت گرفته است.

پیش‌بینی 6 تا 8 ماه زمان مورد نیاز

در همین راستا ابتدا به شناسایی محل‌هایی که آسیب دیده و نیازمند مرمت و نوسازی هستند پرداخته شده است که باتوجه به سطح 800 مترمربعی گنبد، کار مرمت کاشی‌کاری نیاز به مدت زمانی حدود شش تا هشت ماه خواهد داشت.

انتهای پیام/282/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: مسجد گوهرشاد کاشی کاری گنبد مسجد کاری گنبد حرم مطهر کاشی ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۲۹۵۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

موزه آستان قدس رضوی نفائسی مرتبط با امام صادق(ع) در خود دارد /به جامانده از صادق آل محمد(ع)

 حدیثی بر کاشی زرین فام

یک کاشی هشت پر است. کاشی که از چند صد سال پیش یک قطعه از تزئینات بقعه مبارکه حضرت رضا(ع) بوده است. دور تا دور آن نیز مانند بسیاری از کاشی‌های زرین‌فام روضه منوره، آیات قرآن و احادیث و روایاتی از ائمه اطهار(ع) کتابت شده است. احادیثی که از مستندترین مجموعه حدیث‎‌های شیعی است و هنرمندان بزرگ ایرانی در قرن هفتم و هشتم قمری آن‌ها را بر کاشی‌های زرین‌فام نشانده تا به زیبایی هرچه تمام‌تر برای تزیین دیوارهای اطراف مضجع شریف امام رضا(علیه السلام) به کاربرند. روی این نمونه کاشی نیز احادیثی از «امام جعفر صادق (ع)» نقش بسته بسته که مضمون آن‌ها اهمیت زهد و ایمان از نگاه امام است:

"قال الصادق علیه‎السلم جعل [الخیر کلـ]ـه فی بیت و جعل مفتـ[ـاحه الزهد فی] الدنیا و جعل الشر کله فی بیت [و جعل مفتاحه حب الدنیا عنه علیه السلم حَرَامٌ عَلَی قُلُوبِکُمْ أَنْ[تَعْرِفَ] حَلَاوَةَ الْإِیمَانِ حَتَّی تَزْهَدَ فِی الدُّنْیَا عنه علیه‎السلم حَسْبُ الْمُؤْمِنِ مِنَ اللَّهِ نُصْرَةً أَنْ یَرَی عَدُوَّهُ یَعْمَلُ بِمَعَاصِی اللَّهِ"

برای تزیین این کاشی که قسمت کمی از آن هم ازبین رفته، به غیر از لعاب زرین‌فام، از لعاب لاجوردی استفاده شده است. این کاشی هشت‌پر در اندازه ۱۸×۱۸ سانتی‎چندرسانه شده است. 

 قرآن وقفی شاه عباس

دو شی دیگری که در موزه آستان قدس رضوی وجود دارند، نسخه‌هایی از قرآن کریم است که کتابت آن به امام جعفر صادق(ع) نسبت داده شده است.

اولین نسخه‌ای که در گنجینه قرآن و نفائس موزه آستان قدس رضوی نگه‌داری می‌شود، توسط شاه عباس صفوی در سال ۱0۰۸ وقف بارگاه منور رضوی شده است. این مصحف کامل از جمله مواردی است که وقف‌نامه آن را شیخ بهایی بر روی کاغذ کتابت کرده است.

سید محمدرضا فاضل‌هاشمی، کارشناس نسخ خطی و قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اطلاع بیشتری درباره این نسخه اطلاعات بیشتری به ما می‌دهد: «بخشی از این قرآن، به خط ابراهیم‌ سلطان، برادر بایسنقرمیرزا و پسر شاهرخ تیموری است. این شاهزاده تیموری از هنرمندان مطرح و خوشنویسان طراز اول عهد خود به‌ویژه در خط ثلث و محقق محسوب می‌شود.»

به گفته فاضل هاشمی قدمت جلد این مصحف، به قرن ۹ قمری بازمی‌گردد؛ «این جلد که جز شاهکارهای نفایس آستان قدس رضوی به شمار می‌آید، در زمان ابراهیم‌ سلطان‌ بن شاهرخ تیموری در سال ۸۳۱ قمری ساخته شده است.»

او در ادامه درباره مشخصات ظاهری و تزئینات این اثر اضافه می‌کند: «این مصحف در قطع وزیری و در اوراقی به اندازه ۲۰.۵ در ۳۰.۵ سانتی‌متر کتابت شده است. یک ترنج کنگره‌ای مذهّب و مرصّع مزیّن به گل‌های اسلیمی و زمینۀ لاجورد در پشت صفحه اول این مصحف قرار دارد. صفحه اول و دوم آن هم دارای سه لوح مذهّب و مرصّع با نقوش و گل و برگ اسلیمی است. گل‌های ختایی هشت‌ پر زرّین، فواصل آیات را مشخص کرده و سرسوره‌ها در کتیبه مستطیلی پیوسته به یک نشان بادامی مذهّب مرصّع نوشته شده و کتیبه به صورت قلمدانی است.»

 قرآن وقفی شاه طهماسب

این کارشناس نسخ خطی و قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی درباره دومین نسخه منسوب به امام جعفر صادق(ع) می‌گوید: «این قرآن به خط کوفی بر پوست آهو کتابت شده و از شاهکارهای هنر اسلامی است. این نسخه که توسط شاه طهماسب صفوی وقف شده، شامل جزء ۹ تا ۱۱ قرآن است.»

«مُهر واقف مربوط به پیش از سال ۹۷۲ قمری در پشت صفحه اول حک شده است.» فاضل هاشمی با بیان این نکته، اضافه می‌کند: «این اثر که در قطع بیاضی و بر اوراقی به اندازه ۱۶ در ۲۳ سانتی‌متر کتابت شده است. در این مصحف که ۵۸ ورق از آن به جا مانده، سرسوره‌ها به خط کوفی زرّین و تحریر مشکی نوشته شده است. دو صفحه نخست آن دارای ترنج ستاره‌ای شکل مذهّب و مرصّع و تمام صفحاتش دارای جداول زر و الوان است. فواصل آیات نیز با نقاط شنگرف و زنگار مشخص شده است.»

لازم به ذکر است مانند سایر نسخ منسوب به ائمه اطهار که در موزه آستان قدس رضوی وجود دارند، کتابت دو مصحف نام برده شده نیز تنها به امام صادق(ع) نسبت داده شده است و هنوز قطعیتی در این باره وجود ندارد.

زهرا زنگنه